نظریه ی هوش های چندگانه گاردنر در تدریس

 گاردنر در نظریه ی هوش های چندگانه سعی کرده است تا حوزه ی توانایی های خلاق و استعداد های دانش آموزان را به آن سوی مرزهای هوش بکشاند. تئوری گاردنر شیوه ای را از یادگیری و یاددهی خلاق و اثربخش معرفی می کند که می توان به وسیله  ی آن روش های تدریس را خلاق تر نمود. معلّمان باید بداند که روش های تدریس برخاسته از یک هوش به تنهایی، روش پیش پا افتاده و غیر خلاق است. ولی اگر در آن روش از سه تا پنج هوش استفاده شود، توسعه یافته و نوآورانه محسوب می شود  .

بررسی تطبیقی روش های سنتی تدریس و   MI در کلاس: معلّم کلاس‌های  MI با معلّم کلاس‌های سنتی تفاوت‌های زیادی دارد.

   در کلاس‌های سنتی :  معلّم معمولاً روبروی دانش‌آموزان می‌ایستد و سخن می‌گوید و چیزهایی را روی تخته می‌نویسد. در کلاس های سنتی با دانش آموزان به صورت یک گروه مشابه برخورد می شود و تمرینات مشابهی به همه دانش آموزان داده می شود. در این حالت انتظار می رود در زمان یکسان جواب مشابهی توسط دانش آموزان ارایه شود. از دانش آموزان انتظار می رود طی یک زمان محدود و یکسان، دانش ارائه شده توسط معلم را فرا گیرند و اکثر دروس را، که با استفاده زبان و تحلیل ریاضی-  منطقی ارائه می شود به وسیله ی روش های محدود و آزمون های مکرر فرا گیرند. در این حالت، بهترین نمره به دانش آموزی اختصاص داده می شود که بالاترین توانایی را برای محفوظات دارند. در این صورت امکان دارد دانش آموزی که از هوش زبانی بالایی برخوردار است، خارج از نوبت صحبت کند و دانش آموزی با هوش فضایی-  مکانی فوق العاده، ممکن است به خط خطی کردن دفتر خود یا خیال پردازی مشغول شود؛ دانش آموزی که در هوش برون فردی، از توانایی بالایی برخوردار است، احتمال دارد به معاشرت با دیگران بپردازد و دیگری با هوش طبیعت گرای خود، حیوا نی را سر کلاس بیاورد.

 این دانش آموزان با این رفتارها، می خواهند بگویند که :«این است روشی که من با آن مطالب جدید را    می آموزم و اگر شما از طبیعی ترین کانال یادگیری من وارد نشوی، من باز این کارها را انجام خواهم داد  .

در کلاس‌های  MI : معلّم به طور مرتّب روش تدریس خود را از تغییر می‌دهد. از روش زبانی به مکانی و از مکانی به موسیقیایی و همین‌طور تا آخر، تغییر می‌دهد و اغلب با روش‌های مختلفی به ترکیب این مقولات هوشی می‌پردازد. معلّم MI ممکن است بخشی از زمان کلاس را به سخنرانی یا نوشتن روی تخته اختصاص دهد، این تکنیک، نوعی روش مقبول به شمار می‌آید و معلّمان بسیاری از اوقات این کار را انجام می‌دهند. آموزگار MI همچنین ممکن است برای روشن ساختن مطلبی، به کشیدن تصاویر روی تخته یا نشان دادن فیلم بپردازد. گاهی نیز برای اینکه صحنه را برای نتیجه‌گیری و رسیدن به هدف آماده کند یا نکته‌ای را خاطرنشان کند، به پخش فایل های صوتی اقدام کند. او شرایط را برای تجربیات عملی آماده می‌کند، خواه این فعّالیّت مستلزم برخاستن دانش‌آموزان از جای خود و حرکت آنان باشد یا آوردن شیئی از بیرون به داخل کلاس، و یا ساختن اشیایی توسط دانش‌آموزان که میزان درک آن ها را نشان می دهد. او هم چنین دانش‌آموزانی دارد که با یکدیگر با روش‌های مختلف همکاری می‌کنند. او برای دانش‌آموزان فرصت‌هایی فراهم می‌کند تا بتوانند اندیشه‌های خود را نشان دهند؛ به کارهای هوشمندانه بپردازند یا تجربیات و احساسات شخصی خود را با موضوعات مطالعه شده پیوند دهند. هم چنین، آنان را به میان موجودات زنده یا طبیعت  می برد. به اعتقاد گاردنر تشخیص این امر توسط معلمان موجب می شود تا با مشکلات درسی، برخورد خلاقانه و مناسب تری داشته باشند. به ویژه اگر بتوانیم روش تدریس را بیش تر روی هوشی متمرکز کنیم که بچّه ها بیش تر دوست دارند. و انتظار دارند که معلم در آموزش خود از آن هوش بیش تر استفاده کند. (آرمسترانگ،1381( معلمین می‌توانند شیوه‌های سنتی تدریس خود را با استفاده از روش‌هایی که موجب برانگیخته شدن هوش‌های چندگانه افراد شود ممزوج کنند. آموزگاری که چنین است بر تدریس به شیوه‌ی ریتمیک تأکید دارد (موسیقیایی)، برای روشن شدن مطلب به کشیدن تصاویر روی تخته اقدام می‌کند (مکانی)، در حین صحبت از حرکات نمایشی استفاده می‌کند (حرکتی، جسمانی) در بین صحبت‌هایش مکث می‌کند تا دانش‌آموزان فرصت تأمّل داشته باشند (درون فردی)، سؤالاتی می‌پرسند که دانش‌آموزان را سر ذوق می‌آورد (میان فردی) و در صحبت‌هایش از منابع طبیعت استفاده می‌کند (طبیعت‌گرا).

این جاست که این معلّم روش سنتی را با روش MI ترکیب کرده است. جدولی که در ذیل آمده است خلاصه‌ای از فعّالیّت‌های آموزشی، منابع آموزشی و شیوه‌های آموزشی در کلاس است. با توجّه به این جدول می‌توان ایده‌های خوبی برای کلاس گرفت.

 دلایل خلاق بودن یادگیری و یاددهی از طریق هوش های چندگانه

- یادگیری از طریق هوش های چندگانه لذ ت بخش تر و شادتر است.

-شاگرد و معلّم درفرایند یادگیری – یاددهی هوش های چندگانه خسته نمی شوند.

-کیفیت آموزشی از طریق یادگیری به وسیله ی هوش های چندگانه بیشتر است.

-پایداری یادگیری و توانایی ترکیب آموخته ها دراین روش بیشتر است.

-در این روش شاگردان امکان یادگیری ابعاد مختلف هوش خود را دارند.

-معلّمان امکان ارائه ی بهترین روش تدریس را دارند.

-رضایت مندی آموزشی شاگردان دراین روش بالاتر است.

-شاگردان و معلّمان در این روش یادگیری فعال ترند.

 انواع ارزشیابی با توجه به تئوری MI) ) : در شیوه های ارزشیابی واقعی و توصیفی، از ابزار، وسایل و روش های بی شماری استفاده می شود. یکی از پیش نیازهای اصلی ارزیابی واقعی و معتبر، مشاهدات است و همان گونه که گاردنر بیان کرده، بهترین روش، مشاهده ی نحوه ی به کارگیری سیستم های نمادین هریک از انواع هوش چندگانه توسط ایشان است. یکی دیگر از مؤلفه های اصلی در انجام ارزشیابی واقعی، مستندسازی فعالیتهای دانشآموزان است و می توان عملکرد دانش آموزان را با روش های مختلف ثبت و نگهداری کرد.

 از جمله گزارش های داستان گونه از کارهای دانش آموزان از طریق ضبط با نوارهای صوتی یا نوارهای ویدئویی، عکاسی، یادداشت های دانش آموزان از مهارت های متنوع خود و مصاحبه با دانش آموزان.

ادامه مطلب...

تولید یک فکر جدید

  -ایجاد ارتباط بین پدیده هایی که قبلا با هم هیچ ارتباطی نداشته اند

- الهام،  بصیرت ناگهانی

-تلفیق بینش و تجربه کردن

- نگاهی متفاوت به پدیده ها ،نگاهی که نسبت به سایر افراد متفاوت باشد

خلاقیت هوش واستعداد نیست ،تقلید وحفظ کردن مطالب نیست. هر انسان زنده ای بالقوه خلاق است ممکن است، کودکان بسیاری باشند که از هوش بالایی بر خوردار بوده  ولی خلاق نباشند .

هیچ بعید نیست که افرادی با بهره ی هوشی  پایین، خلاق باشند . این گونه افراد هم اگر شرایط واعتماد به نفس لازم در آن ها به‌وجود آید می توانند خلاق باشند.

«خلاقیت» استعدادی همگانی است و محدود به افراد خاصی نمی شود، همه ی انسان ها با این    توانایی به دنیا می آیند و به وسیله ی آموزش واکتساب می توانند آن را پرورش دهند و تکنیک ها وفرایند های آن را بیاموزند.

 خلاقیت شامل دو عنصر است :

1-این که موهبتی الهی و همگانی است

2-شامل هر چیز نویی می شود که ارزشمند وکاربردی بوده و مبتنی بر یافته ها و  تجربه های قبلی باشد و از روش علمی پیروی کند .

خلاقیت، تنها شرط بقا برای جوامع وتمدن های امروزی است و برای هماهنگی و انطباق با دنیای نوین، استفاده از توان افراد خلاق ضروری است زیرا تنها چیزی که انسان را اشرف مخلوقات  ساخته، توان تفکر خلاق اوست و خلاقیت به منزله ی مرگ وحیات یک جامعه به شمار می رود وهر تمدنی که به سوالات نو پاسخ های کهنه بدهد زمان انحطاط آن فرا رسیده  است .

بنابر این برنامه ریزی امروز بر مبنای قوانین دوره‌های گذشته حرکت در مسیر بیراهه است.

 پس باید آینده و قوانین آن را شناخت و حال وآینده را بر اساس این قوانین طرح ریزی کرد.

 به طور کلی می توان گفت افراد خلاق انگیزه‌ی پیشترفت بالا ،کنجکاوی فراوان، علاقمندی مفرط به نظم وترتیب ، قدرت ابراز وجود و اعتماد به نفس بالا، شخصیت غیر متعارف و  کامروا ، پشتکار بالا-استقلال،طرز فکر انتقادی ،انگیزه ی زیاد ودانش وسیع‌،اشتیاق و احساس سر شار زیبا پسندی‌،علاقه‌ی کم به معا شرت و روابط اجتماعی و اشتیاق زیاد به مسائل اجتماعی و قدرت تا ثیر گذاری بر دیگران را داردند.

راهکارهای رشد وپرورش خلاقیت در  کودکان:

1-به کودکان مسئولیت بدهیم

2-اجازه داشته باشند همه جا راخوب بازبینی ووارسی نمایند

3- اجازه ی سوال کردن داشته باشند

4-لوازم ووسایل مختلف در اختیارآن‌ها قرار‌گیرد تا با بررسی آنها قدرت تخیل او افزایش یابد .

5-به آن‌ها فرصت فکر کردن ودر رویا فرو رفتن بدهیم .

6-ایشان را به بازی با کلمات تشویق کنیم .

7-در مورد کارهای هنری اش به‌خصوص نقاشی ارزیابی درست و منصفانه داشته باشیم .

8-از داستان، شعر، موسیقی و نقاشی برای پرورش فعالیت هایش استفاده کنیم.

9-همیشه به آن‌ها القا کنیم که به جای کلمه ی نمی توانم از کلمه ی می توانم استفاده کنند.

10-از کلمات زننده مانند زود باش،یا دست وپا چلفتی و غیره هرگز استفاده نکنیم

11-مسافرت ها ،اردوها ،بازدید ها،استفاده از وسایل دست سازو پازل وغیره را افزایش  دهیم (چون همه ی این موارد خلاقیت زاست و موجبات رشد وتعالی را فراهم می آورد)

عواملی که که باعث از بین رفتن خلاقیت می‌شوند:

1-ایجاد میدان رقابت

2-شرط گذاشتن نمره و تعیین جایزه در پایان هر فعالیت

3-استفاده ی مدام از جایزه و پاداش به‌خصوص اگر جایزه‌ی مادی باشد

4-ایجادمحیط غیر صمیمی

5-حرکت های خصمانه در بر خورد با فعالیت‌های آزادانه ی کودک

6- عدم توجه به نظرات کودکان

7-پاسخ مستقیم به سوالات کودکان

8-عدم آشنایی والدین و معلمان با مفهوم واقعی خلاقیت

9-انتقادهای مکرر از کار های کودک

10-به کودک لقب بزرگسال دادن

11-تاکید بر هوش وحافظه ی کودک

12-احترام نگذاشتن به خلوت کودک

13-بها ندادن به کارهای غیر معمول وی

14-ترس از بروز اشتباه (به‌خصوص در بین گروه 

15-تصور نادرست از خود (خود پنداری منفی)

16-سخت گیری‌های اطرافیان بخصوص پدر ومادر ومعلم ، با دستور واجبار برخورد کردن .

زنده نگه داشتن خلاقیت در خانه ومدرسه

عواملی همچون تکالیف زیاد، تا کید بر محفوظات ،اجرای برنامه های هماهنگ و انتظارداشتن از همه در یک سطح ،عدم توجه به تفاوت‌های فردی ،اعمال انظباط و مقررات شدید ،  تشویق به کسب نمرات بالا،ایجاد رقابت ناسالم برای ممتاز شدن ،بی توجهی به ویژگیهای کودکان خلاق، سبب می شود که به تدریج خلاقیت کودکان کاهش یابد ؛ لازم به ذکر است مدرسه وخانواده در شکوفایی خلاقیت ها وزمینه های بروز آن نقش مهمی دارند، چرا که سن ورود به مدرسه در ارتباط با خلاقیت های ذهنی سنی بسیار حساس وبحرانی در است .

یکی از ارکان موثر بر رشد خلاقیت یا عدم آن،محیط مدارس است. مدارسی که شرایط مطلوب و تعالیم نو را پیش روی دانش آموزان می گذارند می توانند  پایگاه خوبی برای پرورش و رشد خلاقیت باشند ؛ بر عکس مدارسی که در آن ها تعالیم دیکته می شود و قوانین خشک  و بی روح بر آن حاکم است ،اینگونه مدارسی خود، موانعی برای بروز خلاقیت ها هستند که در   جوامع کنونی و در قرن( 21) باز هم در کشور ما کم نیستند .

اگر اهمیت خلاقیت برای همه آحاد جامعه و بخصوص برای همه ی فرهنگیان ودانش آموزان روشن و شناخته می‌شد، در مدت زمان کوتاهی وضعیت اجتماعی ، اقتصادی ،علمی وفرهنگی جامعه تغییرات چشم گیری می یافت چرا که آموزش و پرورش محور توسعه ی پایدار هر جامعه است .

ادامه مطلب...

راهنمای تهیه ی گزارش اقدام پژوهی

1.        صفحه روی جلد عنوان سایر مشخصات مربوطه                              

2.       صفحه بسم الله الرحمن الرحیم

3.       فرم مخصوص ثبت مشخصات معلم پژوهنده

4.      صفحه ویژه نوشتن یک جمله علمی با تایپ درشت

5.      صفحه ویژه فهرست عناوین

6.       مقدمه آنچه در مقدمه باید درج شود:

  ·             اهمیت و ضرورت فعالیتهای تحقیقاتی وضرورت آن درآموزش وپرورش 

  ·             اهمیت کارآموزش وپرورش واهمیت شغلی که دارید(اداری-مدیر-معلم-  مشاور)

  ·             سوابق شغلی به لحاظ ویژگیهای شخصی-کاری وبرخی علائق خود

  ·             سوابق تحقیقاتی خودتان وشرکت درآزمونهای علمی

 ·           بیان انگیزه شرکت درطرح اقدام پژوهی

·           بیان اهداف اجرای طرح فوق(موضوع کارتان)

·           بیان علل انتخاب موضوع کار خود

·           بیان موضوع طرح اقدام پژوهی خود(با کمی توصیف)

·           نقش خودرادرنوشتن طرح معین کنید مثلا بعنوان دبیرجغرافیا

·           بیان کنید که تصمیم گرفتید مساله خودرادر قالب اقدام پژوهی رفع نمایید.

  7-بیان مسأله:

  ·           نحوه مسأله یابی(چگونه مسأله را یافتید)

  ·           تشریح مسأله به صورت روشن،واضح و رقیق

  ·           بیان اهمیت،حسّایت،ضرورت مسأله در ابعاد مختلف(آموزشی،علمی،اداری، و برنامه ریزی

  ·           ویژگی افرادی که مسأله به انها مربوط است به روشنی،با تجزیه و تحلیل و نقد دقیق و تخصصی بیان و توصیف شود.

·         عوامل احتمالی ایجاد مسأله بیان شود.

·         ابعاد و ویژگی های مختلف مسأله را از زوایای مختلف برسی کنید.

·         عوارض و پیامدهای احتمالی مشکل(مسأله )را برشمارید.

·         وضعیت یا موقیعتی که باید تغیر کند دقیقاَ مشخص شود.

·         بیان کنید که انجام این تحقیق تا چه اندازه موجب تغییر،تعدیل یا اصلاح مشکل یا مسأله خواهد شد.

·         وضعیت کمّی و کیفی محیط تحقیق مورد نظر را دقیقاً تشریح کنید.

·         برسی های پرسش های که در حل مسأله به ذهن شما رسیده است.

·         نهایتاًدر تعریف مسأله خواننده باید بتواند از وضعیت مورد نظر تصویر واقعی،بدون ابهام و پرسش به آورد.

8- کلید واژه ها(در سراسر طح اقدام پژوهی هر واژه علمی،تخصصی،فنّی،تکنیکی،نظری(تئوریکی)و یا کلماتی که پایه ،اساسی،مهم و کلیدی محسوب می شوند باید با تعریف و توصیف روشن و عملیاتی شما برای همه خواننگان قابل فهم باشد.

9- جمع اوری (گرد اوری) داده ها و اطلاعات:

الف)روش های گردآوری اطلاعات

ب)داده های بدست آمده

ج)آنالیز داده ها

د)ارائه راه حل های متعدد

الف)روش های گردآوری اطلاعات میتواند حسب نوع مسأله با هر یک از روشهای زیر و یا ازمجموعه روشهای زیر انجام پذیرد

  ·           پرسشنامه 1-عادی(بسته) با گزینه های مختلف2-باز (تشریحی) 3-تلفیقی(باز+بسته-پرسشنامه راهنمای مصاحبه (جهت داشتن مصاحبه های هماهنگ)

• مصاحبه :1- کاملاُ ساختار یافته،منظم،هدایت شده2- باز(آزاد)

انواع اجرای مصاحبه می تواند به صورت حضوری،تلفنی و یا رایانه ای باشد.

  ·           مشاهده 1- مشاهده با استفاده از شیوه آماری

  ·           2- مشاهده نمودار عمل متقابل 

·         3- مشاهده و تحلیل طرز کار یا عمل 

·          4- مشاهده و تحلیل کنش و واکنش افراد

·         اسناد ومدارک: 1

·         -اسنادمکتوب (گزارش همایش ها،صورتجلسات کتب،مجلات وروزنامه ها،گزارش های پژوهشی و پرونده ها )2

·         -اسناد تصویری(نقاشیها،فیلمها،نقشه ها،نمودارها،چارتها،عکسها و سی دی ها)3

·          اسناد شفاهی ماجراها،خاطرها،وقایع،عقاید،باورها،سخنان،و گفته های افراد و گروه ها)