جغرافیای منطقهغدیر خم در میان جاده مکة مکرمة و مدینة منورة قراردارد، و درنزدیکی منطقه ( الجحفة ) می باشد. منطقه غدیر خم محل گذر کاروانها بوده است ، وپیامبر اسلام (ص ) در ربیع الاول سال 622 هجری در موقع هجرت تاریخی از آن منطقهگذر نمود، و همچنین پس از برگشت از حجة الوداع در 18ذی الحجة سال 10 هجری در آنمنطقه توقف نمود، و بدینگونه این بقعه جغرافیایی وارد صحنه تاریخ اسلامی شد. در حالحاضر منطقه غدیر خم از جاده اصلی دور گشته چون شنهای صحرا راه کاروانها را بسته ، وآن منطقه در حال حاضر بنام ( الغربة ) معروف است. دور آن منطقه هم هنوز یک چشمهفوار از دل سنگهای یک دره وسیع میجوشد. و اما منطقه الغدیر در مرز ( الحدة ) قرارگرفته است و در آن سرزمین پر از سنگهای سیاه موجود است و آن منطقه اصلا قابل زراعتنمی باشد. و در انتهای منطقه الحدة دره بزرگی می باشد که در آن دره چشمه الغدیرقرار دارد.برای حجاج و کاروانهای مسلمین ابلاغ و قرائت فرمود. سرزمین آن منطقه در موقع بارانو بعلت سیلهای فراوان که بوجود می آورد همیشه در حال دگرگون شدن است ، و هر کس کهمی خواهد به این منطقه تبرک نماید ( چون آخرین پیامبر تاریخ بشریت در آن منطقه توقفنمود ) می تواند از دو راه وارد شود، یکی از راه ( الجحفة ) و دومی راه ( رابغ ). راه اول : از سر دو راهی الجحفة در نزدیکی فرودگاه رابغ جاده آسفالتی به مسافت 9کیلومتر تا دهکده الجحفة و در آنجا مسجد بزرگی واقع شده است و از آن دهکده به مسافت 2 کیلومتر به سمت راست در جاده ای پر از شن و سنگ حرکت می کند و در انتهای این جادهوادی الغدیر شروع می شود. و اما راه دوم : از سر دو راهی مکه به مدینه با تجاه رابغشروع می شود، و بعد از 10کیلومتر جاده فرعی می شود بسوی منطقه الغدیر، و مسافت بینرابغ تا الغدیر حدود 26 کیلومتر می باشد. و اما از نظر موقعیت وادی الغدیر از شرقدر 8 کیلومتری مسجد المیقات در جحفة قرار گرفته است و از جنوب در 26 کیلومتری شهررابغ می باشد. استحباب توقف در منطقه غدیرخمدر آیین اسلام بسیارسفارش شده است استحباب توقف در منطقه غدیرخم و ذکر نماز و دعا در مسجد آن. یکی ازاصحاب امام صادق (ع ) روایت کرده است به اینکه همسفر امام (ع ) از مکه مکرمة بهمدینة منورة بوده است. می گوید : موقعیکه رسیدیم به مسجد الغدیر امام (ع ) نگاهی بهسمت چپ مسجد نمود و فرمود : " آنجا جایگاه قدم رسول الله (ص ) بوده است که فرمود : هر کس را من مولایم ، علی مولای اوست ، خداوندا کسانی که علی را دوست دارند، آنانرا دوست بدار، و کسانی که او را دشمن بدارند دشمن بدار". و در بسیاری از کتب فقهیةآمده است استحباب نماز در مسجد الغدیر. استحباب توقف در منطقهغدیرخمپیامبر اسلام (ص ) در منطقه غدیر خم توقف نمود و جبرائیل أمین براو نازل شد و پیامی بدین شرح از پروردگار بر او تلاوت کرد : ای رسول خدا ما آنچه رااز سوی پروردگارت بر تو نازل شده بر مردم برسان ، و اگر این کار را انجام ندهی ،رسالت خود را به انجام نرسانده ای ، و خدا تو را از مردم ایمن خواهد کرد. در غدیر خم چه گذشت ؟و در مصادر تاریخ ذکر شده است که رسولگرامی اسلام (ص ) دستور توقف کاروانها را در منطقه غدیر خم را صادر فرمود که خطبهبرایشان قرائت کند و آنهم در روزی سخت گرم و منطقه گرماخیز. همه مسلمین می خواستندبدانند چه چیز باعث شده است که پیامبر (ص ) دستور توقف فرموده است و آنهم در یکمنطقه گرماخیز و سوزناک. پیامبر اسلام (ص ) خطبه ایراد فرمود و گفت : ستایش مخصوصخداوند است ، از او کمک می خواهیم و به او ایمان می آوریم و بر او توکل می کنیم واز شر نفس و بدی کردارمان به او پناه می بریم ، خدایی که هدایت کننده ای نیست آنکهرا او گمراه سازد و گمراه کننده ای نیست هر که را او هدایت کند. گواهی می دهم کهمعبودی جز خدای یگانه نیست و محمد بنده و فرستاده اوست. اما بعد : ای مردم خداوندنیکی کننده آگاه به من خبر داد که هیچ پیامبری بیش از نصف عمر پیامبر پیش از خودزندگی نخواهد کرد و اندکی بیش نمانده که مرا نیز به سرای باقی دعوت کنند و من اجابتکنم و همانا از من و همه شما سؤال خواهد شد پس شما چه پاسخ خواهید داد ؟ مردم گفتند : گواهی می دهیم که تو پیام الهی را رساندی و پند دادی و کوشیدی خدایت پاداشی نیکدهد. فرمود : آیا شهادت نمی دهید که معبودی جز خدای یگانه نیست و محمد بنده وفرستاده اوست و بهشت او حق و دوزخش حق است و مرگ حق است و قیامت بدون شک خواهد آمدو خداوند تمام مردگان را زنده خواهد کرد؟ گفتند : آری به همه اینها گواهی می دهیم. عرض کرد : خدایا شاهد باش. سپس فرمود : ای مردم صدای مرا می شنوید ؟ گفتند : آریفرمود : من پیش از شما به حوض کوثر می رسم و شما در کناره حوض بر من وارد خواهیدشد، حوضی که عرض آن به اندازه فاصله صنعاء تا بصری است ، و در آن جامهایی است ازنقره به شماره ستارگان. حال بنگرید که پس از من با دو میراث گرانبها چگونه رفتار میکنید. مردی از میان جمعیت فریاد برآورد : یا رسول الله آن دو چیز گرانبها چیست ؟فرمود : یکی از آن دو که بزرگتر است ، کتاب خداست یک طرفش در دست خدا و طرف دیگرشبه دست شماست ، پس آن را محکم نگه دارید تا گمراه نشوید. و دیگری که کوچکتر است ،عترت و خاندان من است. و خدای نیکی کننده آگاه به من خبر داده است که این دو هرگزاز هم جدا نمی شوند، تا در لب حوض در قیامت به من رسند من هم از خدا همین را خواستهام. پس شما از آنها پیشی نگیرید که هلاک می شوید، و از آنها وانمانید که هلاک میشوید. سپس دست علی (ع ) را گرفت و بلند کرد، بطوری که سپیدی زیر بغل هر دوشان دیدهشد و همه مردم علی را شناختند. آنگاه فرمود : ای مردم چه کسی نسبت به مؤمنان از خودایشان سزاوارتر است ؟ گفتند : خدا و رسولش بهتر می دانند . فرمود : خدا مولا وسرپرست من است و من مولا و سرپرست مؤمنانم و من نسبت به مؤمنین از خود ایشانسزاوارترم. پس هر کس من مولا و سرپرست اویم ، علی مولا و سرپرست اوست. این جمله راسه بار تکرار کرد و در روایت امام احمد بن حنبل ، چهار بار. سپس گفت : خداوندادوستی کن با هر کس که با علی دوستی کند، و دشمنی کن با هر کسی که علی را دشمنی کند. دوست بدار هر کس که علی را دوست می دارد، و دشمن دار هر کس او را دشمن می دارد. یاری کن هر کس را که یاریش کند و بی یاور بگذار هر کس تنهایش گذارد. و حق را هموارهبا علی بدار هر طرف که باشد. ای مردم باید حاضران ، این پیام را به غایبان برسانند. چون خطبه نبوی به پایان رسید امین وحی برای بار دوم نازل شد و او را به این پیاممفتخر ساخت : امروز دین شما را کامل کردم ، و نعمتم را بر شما تمام کردم و راضی شدمکه اسلام دین شما باشد. منبع: پایگاه اینترنتی تبیان
و در این منطقه پیامبر اسلام (ص) توقف نمود و آخرین پیامهای آسمانی را