نظریه ی هوش های چندگانه گاردنر در تدریس

 گاردنر در نظریه ی هوش های چندگانه سعی کرده است تا حوزه ی توانایی های خلاق و استعداد های دانش آموزان را به آن سوی مرزهای هوش بکشاند. تئوری گاردنر شیوه ای را از یادگیری و یاددهی خلاق و اثربخش معرفی می کند که می توان به وسیله  ی آن روش های تدریس را خلاق تر نمود. معلّمان باید بداند که روش های تدریس برخاسته از یک هوش به تنهایی، روش پیش پا افتاده و غیر خلاق است. ولی اگر در آن روش از سه تا پنج هوش استفاده شود، توسعه یافته و نوآورانه محسوب می شود  .

بررسی تطبیقی روش های سنتی تدریس و   MI در کلاس: معلّم کلاس‌های  MI با معلّم کلاس‌های سنتی تفاوت‌های زیادی دارد.

   در کلاس‌های سنتی :  معلّم معمولاً روبروی دانش‌آموزان می‌ایستد و سخن می‌گوید و چیزهایی را روی تخته می‌نویسد. در کلاس های سنتی با دانش آموزان به صورت یک گروه مشابه برخورد می شود و تمرینات مشابهی به همه دانش آموزان داده می شود. در این حالت انتظار می رود در زمان یکسان جواب مشابهی توسط دانش آموزان ارایه شود. از دانش آموزان انتظار می رود طی یک زمان محدود و یکسان، دانش ارائه شده توسط معلم را فرا گیرند و اکثر دروس را، که با استفاده زبان و تحلیل ریاضی-  منطقی ارائه می شود به وسیله ی روش های محدود و آزمون های مکرر فرا گیرند. در این حالت، بهترین نمره به دانش آموزی اختصاص داده می شود که بالاترین توانایی را برای محفوظات دارند. در این صورت امکان دارد دانش آموزی که از هوش زبانی بالایی برخوردار است، خارج از نوبت صحبت کند و دانش آموزی با هوش فضایی-  مکانی فوق العاده، ممکن است به خط خطی کردن دفتر خود یا خیال پردازی مشغول شود؛ دانش آموزی که در هوش برون فردی، از توانایی بالایی برخوردار است، احتمال دارد به معاشرت با دیگران بپردازد و دیگری با هوش طبیعت گرای خود، حیوا نی را سر کلاس بیاورد.

 این دانش آموزان با این رفتارها، می خواهند بگویند که :«این است روشی که من با آن مطالب جدید را    می آموزم و اگر شما از طبیعی ترین کانال یادگیری من وارد نشوی، من باز این کارها را انجام خواهم داد  .

در کلاس‌های  MI : معلّم به طور مرتّب روش تدریس خود را از تغییر می‌دهد. از روش زبانی به مکانی و از مکانی به موسیقیایی و همین‌طور تا آخر، تغییر می‌دهد و اغلب با روش‌های مختلفی به ترکیب این مقولات هوشی می‌پردازد. معلّم MI ممکن است بخشی از زمان کلاس را به سخنرانی یا نوشتن روی تخته اختصاص دهد، این تکنیک، نوعی روش مقبول به شمار می‌آید و معلّمان بسیاری از اوقات این کار را انجام می‌دهند. آموزگار MI همچنین ممکن است برای روشن ساختن مطلبی، به کشیدن تصاویر روی تخته یا نشان دادن فیلم بپردازد. گاهی نیز برای اینکه صحنه را برای نتیجه‌گیری و رسیدن به هدف آماده کند یا نکته‌ای را خاطرنشان کند، به پخش فایل های صوتی اقدام کند. او شرایط را برای تجربیات عملی آماده می‌کند، خواه این فعّالیّت مستلزم برخاستن دانش‌آموزان از جای خود و حرکت آنان باشد یا آوردن شیئی از بیرون به داخل کلاس، و یا ساختن اشیایی توسط دانش‌آموزان که میزان درک آن ها را نشان می دهد. او هم چنین دانش‌آموزانی دارد که با یکدیگر با روش‌های مختلف همکاری می‌کنند. او برای دانش‌آموزان فرصت‌هایی فراهم می‌کند تا بتوانند اندیشه‌های خود را نشان دهند؛ به کارهای هوشمندانه بپردازند یا تجربیات و احساسات شخصی خود را با موضوعات مطالعه شده پیوند دهند. هم چنین، آنان را به میان موجودات زنده یا طبیعت  می برد. به اعتقاد گاردنر تشخیص این امر توسط معلمان موجب می شود تا با مشکلات درسی، برخورد خلاقانه و مناسب تری داشته باشند. به ویژه اگر بتوانیم روش تدریس را بیش تر روی هوشی متمرکز کنیم که بچّه ها بیش تر دوست دارند. و انتظار دارند که معلم در آموزش خود از آن هوش بیش تر استفاده کند. (آرمسترانگ،1381( معلمین می‌توانند شیوه‌های سنتی تدریس خود را با استفاده از روش‌هایی که موجب برانگیخته شدن هوش‌های چندگانه افراد شود ممزوج کنند. آموزگاری که چنین است بر تدریس به شیوه‌ی ریتمیک تأکید دارد (موسیقیایی)، برای روشن شدن مطلب به کشیدن تصاویر روی تخته اقدام می‌کند (مکانی)، در حین صحبت از حرکات نمایشی استفاده می‌کند (حرکتی، جسمانی) در بین صحبت‌هایش مکث می‌کند تا دانش‌آموزان فرصت تأمّل داشته باشند (درون فردی)، سؤالاتی می‌پرسند که دانش‌آموزان را سر ذوق می‌آورد (میان فردی) و در صحبت‌هایش از منابع طبیعت استفاده می‌کند (طبیعت‌گرا).

این جاست که این معلّم روش سنتی را با روش MI ترکیب کرده است. جدولی که در ذیل آمده است خلاصه‌ای از فعّالیّت‌های آموزشی، منابع آموزشی و شیوه‌های آموزشی در کلاس است. با توجّه به این جدول می‌توان ایده‌های خوبی برای کلاس گرفت.

 دلایل خلاق بودن یادگیری و یاددهی از طریق هوش های چندگانه

- یادگیری از طریق هوش های چندگانه لذ ت بخش تر و شادتر است.

-شاگرد و معلّم درفرایند یادگیری – یاددهی هوش های چندگانه خسته نمی شوند.

-کیفیت آموزشی از طریق یادگیری به وسیله ی هوش های چندگانه بیشتر است.

-پایداری یادگیری و توانایی ترکیب آموخته ها دراین روش بیشتر است.

-در این روش شاگردان امکان یادگیری ابعاد مختلف هوش خود را دارند.

-معلّمان امکان ارائه ی بهترین روش تدریس را دارند.

-رضایت مندی آموزشی شاگردان دراین روش بالاتر است.

-شاگردان و معلّمان در این روش یادگیری فعال ترند.

 انواع ارزشیابی با توجه به تئوری MI) ) : در شیوه های ارزشیابی واقعی و توصیفی، از ابزار، وسایل و روش های بی شماری استفاده می شود. یکی از پیش نیازهای اصلی ارزیابی واقعی و معتبر، مشاهدات است و همان گونه که گاردنر بیان کرده، بهترین روش، مشاهده ی نحوه ی به کارگیری سیستم های نمادین هریک از انواع هوش چندگانه توسط ایشان است. یکی دیگر از مؤلفه های اصلی در انجام ارزشیابی واقعی، مستندسازی فعالیتهای دانشآموزان است و می توان عملکرد دانش آموزان را با روش های مختلف ثبت و نگهداری کرد.

 از جمله گزارش های داستان گونه از کارهای دانش آموزان از طریق ضبط با نوارهای صوتی یا نوارهای ویدئویی، عکاسی، یادداشت های دانش آموزان از مهارت های متنوع خود و مصاحبه با دانش آموزان.

ادامه مطلب...

روزه براى من است و من پاداش آن را مى‏دهم. (وسائل الشیعه، ج 7، ص 294، ح 15 و 16 ; 27 و 30)

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: من منعه الصوم من طعام یشتهیه کان حقا على الله ان یطعمه من طعام الجنة و یسقیه من شرابها؛

کسى که روزه او را از غذاهاى مورد علاقه‏اش باز دارد برخداست که به او از غذاهاى بهشتى بخورانند و از شرابهاى بهشتى به او بنوشاند. (بحار الانوار، ج 93، ص 331)

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: طوبى لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامة؛

خوشا بحال کسانى که براى خدا گرسنه و تشنه شده‏اند اینان در روز قیامت سیر مى‏شوند. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 299، ح‏2)

امام صادق علیه السلام:للصائم فرحتان فرحة عند افطاره و فرحة عند لقاء ربه؛

براى روزه دار دو سرور و خوشحالى است: 1 - هنگام افطار 2 - هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت)

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 290 و 294 ح‏6 و 26)

رسول خدا صلى الله علیه و آله:ان للجنة بابا یدعى الریان لا یدخل منه الا الصائمون.

براى بهشت درى است‏بنام (ریان) که از آن فقط روزه داران وارد مى‏شوند. (وسائل الشیعه، ج 7، ص 295، ح‏31 _ معانى الاخبار، ص 116)

امام موسی کاظم علیه السلام:دعوة الصائم تستجاب عند افطاره؛

دعاى شخص روزه‏دار هنگام افطار مستجاب مى‏شود.(بحار الانوار ج 92 ص 255 ح 33)

رسول خدا صلى الله علیه و آله:الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به على قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به على صیامه؛

زمستان بهار مومن است از شبهاى طولانى‏اش براى شب زنده‏دارى واز روزهاى کوتاهش براى روزه دارى بهره مى‏گیرد.

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 302، ح 3)

امام صادق علیه السلام:من جاء بالحسنة فله عشر امثالها من ذلک صیام ثلاثة ایام من کل شهر؛

هر کس کار نیکى انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد و از جمله آنها سه روز روزه در هر ماه است. (وسائل الشیعه، ج 7، ص 313، ح 33)

امام کاظم علیه السلام:رجب نهر فى الجنه اشد بیاضا من اللبن و احلى من العسل فمن صام یوما من رجب سقاه الله من ذلک النهر؛

رجب نام نهرى است در بهشت از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‏تر هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد خداوند از آن نهر به او مى‏نوشاند. (من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 56 ح 2 _ وسائل الشیعه ج 7 ص 350 ح 3)

امام صادق علیه السلام:من صام ثلاثة ایام من اخر شعبان و وصلها بشهر رمضان کتب الله له صوم شهرین متتابعین؛

هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه پى در پى را برایش محسوب مى‏کند. (وسائل الشیعه ج 7 ص 375،ح 22)

امام صادق علیه السلام:من فطر صائما فله مثل اجره؛

هر کس روزه دارى را افطار دهد، براى او هم مثل اجر روزه دار است. (الکافى، ج 4 ص 68، ح 1)

امام کاظم علیه السلام:فطرک اخاک الصائم خیر من صیامک؛

افطارى دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبى) بهتر است (الکافى، ج 4 ص 68، ح 2)

امام صادق علیه السلام فرمودند:من افطر یوما من شهر رمضان خرج روح الایمان منه؛

هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد - روح ایمان از او جدا مى‏شود

(وسائل الشیعه، ج 7 ص 181، ح 4 و 5 _ من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 73، ح 9)

رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:اِنَّ لِلجَنَّةِ بابا یُدعى اَلرَّیّانَ لایَدخُلُ مِنهُ اِلاّ الصّائِمونَ؛

بهشت را درى است که ریّان نامیده مى شود از آن در، جز روزه داران وارد نشوند. (معانى الأخبار، ص 409)

رسول خدا صلى الله علیه و آله:صوموا تَصِحّوا؛

روزه بگیرید تا تندرست باشید. (نهج الفصاحه، ح 1854)

رسول خدا صلى الله علیه و آله:مَن اَشبَعَ صائما سَقاهُ اللّه مِن حَوضى شَربَةً لایَظمَأُ بَعدَها؛

هر کس روزه دارى را سیر نماید، خداوند از حوض (کوثر) من شربتى نصیب او خواهد کرد که پس از آن هرگز تشنه نشود.

(دعائم الإسلام، ج1، ص269)

رسول خدا صلى الله علیه و آله:اَللّهُمَّ لَکَ صُمنا وَعلى رِزقِکَ اَفطَرنا فَتَقَبَّلهُ مِنّا ذَهَبَ الظَّماءُ وَابتَلَّتِ العُروقُ وَبَقِىَ الاَجرُ؛

بار خدایا براى تو روزه گرفتیم و با روزى تو افطار مى کنیم پس آن را از ما بپذیر، تشنگى رفت و رگها شاداب شد و پاداش ماند.

(کافى، ج4، ص95، ح1)

امام على علیه السلام :لَیسَ الصَّومُ الاِمساکَ عَنِ المَکَلِ وَالمَشرَبِ، الصَّومُ الاِمساکُ عَن کُلِّ مایَکرَهُهُ اللّه سُبحانَه؛

روزه امساک از خوردن وآشامیدن نیست بلکه روزه،خوددارى ازتمامى چیزهایى است که خداوندسبحان آنهارا بدمى داند.

(شرح نهج البلاغه، ج20، ص299، ح417)

امام على علیه السلام :نَومُ الصائِم عِبادَةٌ وَصَمتُهُ تَسبیحٌ وَدُعاؤُهُ مُستَجابٌ وَعَمَلُهُ مُضاعَفٌ. اِنَّ للصائِمِ عِندَ اِفطارِهِ دَعوَةً لاتُرَدُّ؛

خواب روزه دار عبادت ، سکوت او تسبیح ، دعایش پذیرفته و عملش دو چندان است. دعاى روزه دار به هنگام افطار از درگاه خدا رد نمی شود. (الدعوات للراوندى، ص 27)

امام صادق علیه السلام :اَمّا العِلَّةُ فِى الصِّیامِ لِیَستَوِىَ بِهِ الغَنىُّ وَالفَقیرُ وذلِکَ لأِنَّ الغَنىَّ لَم یَکُن لِیَجِدَ مَسَّ الجُوعِ فَیَرحَمَ الفَقیرَ لاَِنَّ الغَنىُّ کُلَّما اَرادَ شَیئا قَدَرَ عَلَیهِ... ؛

علت روزه گرفتن آن است که به سبب آن ثروتمند و فقیر برابر شوند زیرا ثروتمند گرسنگى را احساس نکرده تا به فقیر رحم کند چرا که ثروتمند هرگاه چیزى بخواهد مى تواند فراهم کند...(بحارالأنوار، ج96، ص371، ح53)

امام صادق علیه السلام :اَلصَّومُ جُنَّةٌ مِن آفاتِ الدُّنیا وَحِجابٌ مِن عَذابِ الآخِرَةِ؛

روزه سپرى است از آفت هاى دنیا و پرده اى است از عذاب آخرت. (مستدرک الوسائل، ج7، ص369، ح8441)

امام صادق علیه السلام :اَلصَّومُ فَوهٌ لایَتَکَلَّمُ اِلاّ بِالخَیرِ؛

روزه دارى (در حکم) دهانى است که جز به خیر سخن نگوید. (بحارالأنوار، ج96، ص325، ح15)

روزه

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اِعلَموا اَنَّ اللّه تعالى قَد فَرَضَ عَلَیکُم الجُمُعَةَ فَمَن تَرَکَها فى حَیاتى وَ بَعدَ مَماتى وَ لَهُم اِمامٌ عادِلٌ اِستِخفافا بِها وَ جُحودا لَها فَلا جَمَعَ اللّه شَملَهُ وَ لا بارَکَ لَهُ فى اَمرِهِ اَلا وَ لا صَلاةَ لَهُ اَلا وَ لا زَکاةَ لَهُ اَلا وَ لا حَجَّ لَهُ اَلا وَ لا صَومَ لَهُ اَلا وَ لا بَرَکَةَ لَهُ حَتّى یَتوبَ؛

بدانید که خداوند متعال نماز جمعه را بر شما واجب ساخته است پس آنان که در زندگى و پس از مرگ من، از روى سبک شمردن و یا انکار، آن را ترک کنند، با وجود این که پیشواى عادلى دارند، خداوند وحدتشان نبخشد و در کارشان برکت ندهد، آگاه باشید نه زکات، نه نماز، نه حج و نه روزه آنان پذیرفته است. بدانید که زندگى آنان برکتى نخواهد داشت، مگر توبه کنند.

(عوالى اللالى، ج 2، ص 54، ح 146)

پیامبر صلى الله علیه و آله:اَلا اُخبِرُکُم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصّیامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَینِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَینِ هِىَ الحالِقَةُ؛

آیا به چیزى با فضیلت تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه کن کننده دین است.(نهج الفصاحه، ح 458)

امام على علیه السلام :رَوِّضوا أَنفُسَکُم عَلَى الخلاقِ الحَسَنَةِ فَإِنَّ العَبدَ المُؤمِنَ یَبلُغُ بِحُسنِ خُلقِهِ دَرَجَةَ الصّائِمِ القائِمِ؛

خودتان را بر خوش اخلاقى تمرین و ریاضت دهید، زیرا که بنده مسلمان با خوش اخلاقى خود به درجه روزه گیر شب زنده دار مى رسد. (نهج البلاغه، خطبه 91)

پیامبر صلى الله علیه و آله:لاتَنظُروا إِلى کَثرَةِ صَلاتِهِم وَصَومِهِم وَ کَثرَةِ الحَجِّ وَالمَعروفِ وَطَنطَنَتِهِم بِاللَّیلِ، وَلکِنِ انظُروا إِلى صِدقِ الحَدیثِ وَأَداءِ المانَةِ؛

به زیادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نکنید، بلکه به راستگویى و امانتدارى آنها توجه کنید.

(بحارالأنوار، ج75، ص114، ح5)

پیامبر صلى الله علیه و آله:مَنِ اغتابَ مُسلِما أَو مُسلِمَةً لَم یَقبَلِ اللّه صَلاتَهُ وَلاصیامَهُ أَربَعینَ یَوما وَلَیلَةً إِلاّ أَن یَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ؛

هر کس از مرد یا زن مسلمانى غیبت کند، خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نپذیرد مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.

(بحارالأنوار، ج75، ص258، ح53)

امام باقر علیه السلام:

لَمّا قالَ لَهُ رَجُلٌ إِنّى ضَعیفُ العَمَلِ قَلیلُ الصَّلاةِ قَلیلُ الصَّومِ وَلکِن أَرجو أَن لا آکُلَ إِلاّ حَلالاً وَلا أَنکَحَ إِلاّ حَلالاً: وَأَىُّ جِهادٍ أَفضَلُ مِن عِفَّةِ بَطنٍ وَفَرجٍ؟!؛

در پاسخ به کسى که عرض کرد: من در عمل ناتوانم و نماز و روزه کم به جا مى آورم اما سعى مى کنم جز حلال نخورم و جز با حلال نزدیکى نکنم فرمودند: چه جهادى برتر از پاک نگهداشتن شکم و شرمگاه؟!(محاسن، ج1، ص292، ح448)

امام صادق علیه ‏السلام:لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصیامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَکَهُ استَوحَشَ ، وَلکِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَدیثِ وأداءُ الأمانَةِ؛

فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى کند، بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید.(کافى، ج2، ص104، ح2)

امام حسن عسکری علیه السلام:لَیسَتِ العِبادَةُ کَثرَةَ الصیّامِ وَ الصَّلوةِ وَ انَّما العِبادَةُ کَثرَةُ التَّفَکُّر فی أمر اللهِ؛

عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است.(تحف العقول، ص448)

امام صادق علیه ‏السلام:اِذا صُمتَ فَلیَصُم سَمعَک وَ بَصرَک وَ شَعرَک وَ جِلدَک؛

آنگاه که روزه مى ‏گیرى باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه ‏دار باشند.(یعنى از گناهان پرهیز کند.)(الکافى، ج 4، ص 87)

امام صادق علیه ‏السلام:اِنَّ مِن تَمامِ الصَّومِ اِعطاءُ الزَّکاةِ یَعنى الفِطرَة کَما اَنَّ الصَّلوةَ عَلَى النَّبِى (ص) مِن تَمامِ الصَّلوةِ؛

تکمیل روزه به پرداخت زکاة یعنى فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (ص) کمال نماز است.(وسائل الشیعه، ج 6، ص 221)

پیامبر صلى الله علیه و آله:إِنَّ الْمُؤْمِنَ هِمَّتُهُ فِی الصَّلاةِ وَالصِّیامِ وَالْعِبادَةِ وَالْمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِی الطَّعامِ وَالشَّرابِ کَالْبَهیمَةِ؛

همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشیدن؛ مانند حیوانات(تنبیه الخواطر،ج1، ص 94)

امام باقر علیه‏السلام :اَلصّیامُ وَ الْحَجُّ تَسْکینُ الْقُلوبِ؛

روزه و حج آرام‏بخش دل‏هاست.(امالى طوسى، ص 296، ح 582)

پیامبر صلى الله علیه و آله:

اَلا اُخْبِرُکُمْ بِشَىْ‏ءٍ اِنْ اَنـْتُمْ فَعَلْتُموهُ تَباعَدَ الشَّیْطانُ مِنْـکُمْ کَما تَباعَدَ الْمَشْرِقُ مِنَ الْمَغْرِبِ؟ قالوا: بَلى، قالَ: اَلصَّوْمُ یُسَوِّدُ وَجْهَهُ وَ الصَّدَقَةُ تَـکْسِرُ ظَهْرَهُ وَ الْحُبُّ فِى اللّه‏ِ وَ الْمُوازَرَةُ عَلَى الْعَمَلِ الصّالِحِ یَقْطَعانِ دابِرَهُ وَ الاْسْتِغْفارُ یَقْطَعُ وَ تینَهُ ؛

آیا شما را از چیزى خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید، شیطان از شما دور شود، چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمودند: روزه روى شیطان را سیاه مى‏کند، صدقه پشت او را مى‏شکند، دوست داشتن براى خدا و همیارى در کار نیک، ریشه او را مى‏کند و استغفار شاهرگش را مى‏زند.(میراث حدیث شیعه ، ج 2، ص 20، ح 18)

امام على علیه السلام :صیامُ القَلبِ عن الفِکر فی الاّثامِ أفضَلشُ مِن صیامِ البَطن الطَّعامِ؛

روزه قلب از فکر (در گناهان)، برتر از روزه شکم از طعام است.(غررالحکم، ح3365، ص176)

امام موسی کاظم علیه السلام: فطرُک اَخاکَ الصائِمَ خَیرٌ مِن صِیامِکَ؛

افطارى دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه بهتر است. (الکافى، ج4، ص68، ح 2)

 امام حسین(سلام الله علیه):صَومُ رَجَبٍ وشَعبانَ تَوبَةٌ مِنَ اللَّهِ(عزوجل).

روزه رجب و شعبان توبه ‏اى از جانب خداى عزیز است.حکمت‏نامه امام حسین: ج 1 ص 438 ح 358

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله):
شَعبانُ شَهری... فَمَن صامَ شَهری کُنتُ لَهُ شَفیعاً یَومَ القِیامَةِ.

شعبان ماه من است. هر که ماه مرا روزه بدارد، روز قیامت شفیع او خواهم بود.بحارالأنوار - ج 97 - ص 83. حکمت نامه پیامبر ج 11 – ص80- ح 8557

امام على علیه السلام :
صَومُ شَعبانَ یَذهَبُ بِوَسواسِ الصَّدرِ وَ بَلابِلِ القَلبِ.

روزه ماه شعبان، وسواس دل و پریشانى‏هاى جان را از بین مى‏برد.ََالخصال - ص 612. میزان الحکمة ج6-ص401 ح11126

مام باقر علیه السلام فرمودند:بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایه؛

اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبرى اسلامى).(فروع کافى، ج 4 ص 62، ح 1)

امام صادق علیه السلام فرمود: انما فرض الله الصیام لیستوى به الغنى و الفقیر؛

خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنى و فقیر) مساوى گردند. (من لا یحضره الفقیه، ج 2 ص 43، ح 1)

امام على علیه السلام فرمود: فرض الله ... الصیام ابتلاء لاخلاص الخلق‏؛

خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید. (نهج البلاغه، حکمت 252)

امام رضا علیه السلام فرمود: انما امروا بالصوم لکى یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا على فقر الاخرة؛

مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.

(وسائل الشیعه، ج 4 ص 4 ح 5 علل الشرایع، ص 10)

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: لکل شیئى زکاة و زکاة الابدان الصیام؛

براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدنها روزه است. (الکافى، ج 4، ص 62، ح 3)

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: الصوم جنة من النار؛

روزه سپر آتش (جهنم) است. «یعنى بواسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.»

(الکافى، ج 4، ص 162)

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: الصوم فى الحر جهاد؛

روزه گرفتن در گرما، جهاد است. (بحار الانوار، ج 96، ص 257)

امیرالمومنان على علیه السلام فرمود: صوم النفس عن لذات الدنیا انفع الصیام؛

روزه نفس از لذتهاى دنیوى سودمندترین روزه‏هاست. (غرر الحکم، ج 1، ص 416، ح 64)

امام على علیه السلام فرمود: الصیام اجتناب المحارم کما یمتنع الرجل من الطعام و الشراب؛

روزه پرهیز از حرامها است همچنانکه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى‏کند. (بحار الانوار، ج 93، ص 249)

امام على علیه السلام فرمود:صوم القلب خیر من صیام اللسان و صوم اللسان خیر من صیام البطن؛

روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.(غرر الحکم، ج 1، ص 417، ح 80)

امام صادق علیه السلام فرمود: اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک؛

آنگاه که روزه مى‏گیرى باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‏دار باشند.«یعنى از گناهان پرهیز کند.» (الکافى ج 4 ص 87، ح 1)

حضرت زهرا علیها السلام فرمود: ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه؛

روزه‏دارى که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‏اش به چه کارش خواهد آمد. (بحار، ج 93 ص 295)

امام باقر علیه السلام فرمود:لا صیام لمن عصى الامام و لا صیام لعبد ابق حتى یرجع و لا صیام لامراة ناشزة حتى تتوب و لاصیام لولد عاق حتى یبر؛

روزه این افراد کامل نیست: 1 - کسى که امام (رهبر) را نافرمانى کند.2 - بنده فرارى تا زمانى که برگردد. 3 - زنى که اطاعت شوهر نکرده تا اینکه توبه کند. 4 - فرزندى که نافرمان شده تا اینکه فرمانبردار شود. (بحار الانوار ج 93، ص 295)

امام على علیه السلام فرمود: کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء.چه بسا روزه‏دارى که از روزه‏اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‏اى ندارد و چه بسا شب زنده‏دارى که از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمى‏برد. (نهج البلاغه، حکمت 145)

امام صادق علیه السلام فرمود: «واستعینوا بالصبر و الصلوة‏» قال: الصبر الصوم.

3خداوند عزو جل که فرموده است: از صبر و نماز کمک بگیرید، صبر، روزه است. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 298، ح 3)

امام صادق علیه السلام فرمود:صدقه درهم افضل من صیام یوم.

یک درهم صدقه دادن از یک روز روزه مستحبى برتر و والاتر است. (وسائل الشیعه، ج 7 ص 218، ح 6)

رسول خدا فرمود خداى تعالى فرموده است: الصوم لى و انا اجزى به؛

در میان صدقه هایی که مردم می دهند، هیچ صدقه ای ارزنده تر از یاد دادن علم و دانش نیست.

  ************ پیامبر اکرم (ص) **************

در برابر کسی که به او دانش می آموزید و یا از او دانش فرا می گیرید نرمی کنید.

************ پیامبر اکرم(ص)**************

کسی که در مقام هدایت و آموزش قرار می گیرد باید پیش از آموختن به دیگران،‌خود را پالایش روحی کند و ادب رفتاری اش بیش از ادب گفتاری اش باشد.

************* امام علی (ع) ******* ادامه مطلب... **

<** ادامه مطلب...