به منظور نظام بخشی به فعالیت های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وبا توجه به رویکردها ونگرش های نوین در تعلیم وتربیت ، اصول زیر تحت عنوان « اصول حاکم بر ارزشیابی پیشرفت تحصیلی » تعیین می شود:
1- جدایی ناپذیری ارزشیابی از فرایند یاددهی ـ یادگیری
ارزشیابی دانش آموزان باید به عنوان بخش جدایی ناپذیر فرآیند یاددهی – یادگیری ونه به عنوان نقطه پایانی آن تلقی شود .
2- استفاده از نتایج ارزشیابی در بهبود فرایند یاددهی ـ یادگیری و اصلاح برنامه ها وروشها
هدف غایی ارزشیابی ، اصلاح وبهبود فرآیند یاددهی _ یادگیری است ونتایج ارزشیابی ها باید در اصلاح برنامه ها وروشها مورد استفاده قرار گیرد.
3- هماهنگی میان هدف ها، محتوا، روش های یاددهی- یادگیری و فرایند ارزشیابی
درارزشیابی باید تناسب و هماهنگی بین هدف ها، محتوا و روش های یاد دهی - یادگیری مربوط به هر درس مورد توجه قرار گیرد.
4- توجه به آمادگی دانش آموزان
در طراحی و اجرای انواع برنامه های ارزشیابی باید به آمادگی های جسمی، عقلی، عاطفی و روانی دانش آموزان توجه شود.
5- توجه به رشد همه جانبه دانش آموزان
در ارزشیابی باید به جنبه های مختلف رشد بدنی، عقلی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و حرکتی دانش آموزان توجه شود.
6- توجه همه جانبه به دانش ها، نگرش ها و مهارتها
در ارزشیابی، متناسب با محتوای آموزش وپرورش باید به حیطه دانش ها، نگرش ها و مهارت های دانش آموزان توجه شود.
7- توجه به ارزشیابی دانش آموز از یادگیری های خود (خودارزشیابی)
در ارزشیابی باید شرایطی فراهم شود که دانش آموز نیز بتواند از یادگیریها و عملکرد های خود و دیگر دانش آموزان ارزشیابی کند.
8- ارزشیابی ازفعالیتهای گروهی
درنظام ارزشیابی،علاوه برارزشیابی فردی، باید از فعالیتهای گروهی نیز ارزشیابی به عمل آید.
9- توجه به فرآیندهای فکری منتهی به تولید پاسخ
درارزشیابی باید علاوه بر پاسخ نهایی، به فرآیندی که منجر به تولید پاسخ شده است توجه کرد.
10- «تأکید بر نوآوری و خلاقیت»
درارزشیابی باید با تأکید بر روش حل مسأله، زمینه رشد و شکوفایی دانش آموزان را فراهم کرد.
11- تنوع روش ها و ابزارهای اندازه گیری و سنجش پیشرفت تحصیلی
با توجه به اهداف ،ماهیت ونوع موارد ارزشیابی ، از انواع مختلف روش ها و ابزارهای ارزشیابی(مانندپرسشهای شفاهی،آزمون های عملی،انواع پرسشهای عینی و انشایی ، روش های مشاهده رفتار، پوشه های مجموعه کار ، ارایه مقالات وطرح ها، گزارش مربوط به فعالیت های تحقیقاتی، ارزشیابی عملکردی،ارزشیابی مستمر، انواع دست ساخته ها، روش خودسنجی و...) استفاده می شود.
12- استفاده از انواع ارزشیابی
در فرآیند یاددهی- یادگیری لازم است با توجه به هدف ها، محتوا و روش های تدریس از انواع ارزشیابی ها (از قبیل تشخیصی، تکوینی، مجموعی، هنجار مرجع، هدف مرجع، درونی، بیرونی، ملی و...) استفاده شود.
13- استقلال مدرسه و معلم در فرایند ارزشیابی
در فرایند ارزشیابی باید استقلال مدرسه و معلم در چارچوب سیاستهای کلی آموزش و پرورش حفظ شود.
14- اصل رعایت قواعد اخلاقی و انسانی در ارزشیابی
به موجب این اصل ، ارزشیابی باید به گونه ای ساماندهی واجرا شود که موجب خدشه دار شدن حقوق ،تعاملات انسانی ، اعتماد به نفس و سلامت روانی دانش آموز یا معلم نگردد.
15- اصل توجه به تفاوت های فردی
در انجام ارزشیابی پیشرفت تحصیلی می بایست به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه شود .
16- ضرورت هماهنگی در تحقق اصول ارزشیابی
در به کار گیری اصول فوق الذکر باید میان سازمان ها، مراکز ، ادارات، واحدها و سایر بخش های مسئول ارزشیابی در مورد روشها ، ابزارها، معیارها و برنامه های اندازه گیری و سنجش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، تعهدو هماهنگی کامل وجود داشته باشد.